Khi nói về lịch sử của nghệ thuật và thiết kế, không thể bỏ qua phong trào Bauhaus – một biểu tượng của sự đổi mới. Được ra đời vào những năm 1919-1933 tại Đức, Bauhaus là một phong trào nghệ thuật toàn diện. Ảnh hưởng mạnh mẽ đến cả nghệ thuật, kiến trúc, và thiết kế nội thất. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá sâu hơn về nguồn gốc và ảnh hưởng của phong cách Bauhaus, cũng như những đặc trưng nổi bật của lối thiết kế này.
Bauhaus là gì?
Trong lịch sử nghệ thuật thế giới, Bauhaus là một trường phái thiết kế độc đáo và tiên phong. Bắt đầu từ năm 1919 và kéo dài đến năm 1933 tại Đức. Bauhaus là một phong trào nghệ thuật đầy tiềm năng. Nó đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến các phong cách kiến trúc và nội thất hiện đại sau này. Bauhaus có thể được coi là “ông tổ” của chủ nghĩa thiết kế chú trọng vào tính công năng.
Phong cách Bauhaus nổi tiếng với sự đơn giản và tinh tế. Thiết kế Bauhaus giảm bớt mọi thứ. Tập trung vào các yếu tố cơ bản của chúng. Kết quả là không gian sống trở nên sạch sẽ, gọn gàng và sắp xếp một cách hợp lý. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quan điểm về thiết kế mà còn tác động trực tiếp đến nghệ thuật hiện đại.
Trong giai đoạn phát triển đầu, Bauhaus tập trung vào việc thử nghiệm sự cân đối giữa tính công năng và tính thẩm mỹ trong các công trình. Không mất nhiều thời gian, lối thiết kế này đã phát triển và trở nên hoàn thiện. Điều này đã mở ra con đường cho chủ nghĩa tối giản. Từ không gian mở, phòng khách, phòng bếp đến đồ nội thất gấp xếp hoặc bằng phẳng. Bauhaus đã theo đuổi xu hướng chủ nghĩa ấn tượng thời đại mới và tự mình tìm kiếm con đường sáng tạo độc đáo.
Lịch sử hình thành của phong cách Bauhaus
Trong bối cảnh suy yếu và tăm tối của nghệ thuật Đức sau Thế Chiến II, kiến trúc sư Walter Gropius đã nhận ra rằng các nguyên tắc truyền thống trong kiến trúc châu Âu không còn phản ánh tốt thời đại hiện đại. Chính sự nhận thức này đã thúc đẩy ông thực hiện một cuộc cải tổ toàn diện. Bỏ đi những quy ước cũ kỹ và những hoa văn phức tạp trong thiết kế kiến trúc thời trước.
Vào ngày 12/4/1919, chính quyền thành phố Weimar đã chấp thuận giấy phép cho việc thành lập Học viện Thiết kế Quốc gia Bauhaus do Walter Gropius lãnh đạo. Kết hợp giữa hai cơ sở trước đây, Trường Nghệ thuật Thủ công Weimar và Đại học Nghệ thuật Tạo hình Đại Huân Tước. Đã đặt nền móng cho sự phát triển đầy triển vọng của nghệ thuật Bauhaus. Đây đã là một bước quan trọng trong việc đổi mới cho bản sắc nghệ thuật.
Đặc trưng của phong cách Bauhaus
Chú trọng vào công năng
William Morris từng đúc kết rằng “Nghệ thuật thực sự đạt tới đỉnh điểm khi nó đáp ứng nhu cầu của xã hội. Không nên tách biệt giữa hình thức và chức năng.” Điều này đã là cơ sở quan trọng của triết lý Bauhaus. Đặc biệt trong việc phát triển nghệ thuật đương đại. Những tác phẩm theo phong cách Bauhaus luôn đặt công năng lên hàng đầu. Sử dụng ngôn ngữ hình học và hình khối đơn giản, không có sự phô trương trong trang trí. Thẩm mỹ phải đi kèm với công năng – điều này chính là hạt nhân của phong trào Bauhaus. Trong thiết kế nội thất, sự kết hợp giữa sự tinh tế và công năng là điều kiện tiên quyết.
Thống nhất giữa 2 yếu tố nghệ thuật và thủ công mỹ nghệ
Bauhaus không chỉ chú trọng công năng mà còn tạo sự hòa quyện giữa nghệ thuật và thủ công mỹ nghệ. Nghệ thuật có giá trị cao quý, nhưng không có sự phân biệt rõ ràng giữa thợ thủ công và nghệ sĩ. Mọi nghệ sĩ cần có kiến thức cơ bản về thủ công. Vì đó chính là nguồn cảm hứng và sáng tạo. Do đó, trong thiết kế nội thất theo phong cách Bauhaus, sự hài hòa giữa công năng và thẩm mỹ là điều mà không thể thiếu. Nó mang đến không gian sống hoàn hảo và tiện nghi. Cũng là một nguồn cảm hứng cho việc thiết kế nội thất căn hộ chung cư.
Một số nhà thiết kế tiêu biểu trong phong cách Bauhaus
Walter Adolph Gropius: Ông sinh ngày 18/5/1883, là một kiến trúc sư danh tiếng người Đức và cũng là người sáng tạo ra phong trào Bauhaus. Ông để lại dấu ấn mạnh mẽ với nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng trên toàn thế giới. Như Nhà máy giày Fagus tại Đức, Khu chung cư Aluminum City Terrace,….
Hannes Meyer (1889 – 1954) cũng là một trong những nhà thiết kế tài năng được ghi nhận trong lịch sử Bauhaus. Ông nổi tiếng với việc thiết kế năm tòa nhà chung cư tại thành phố Dessau. Đóng góp quan trọng cho sự phát triển của trường phái này.
Ludwig Mies van der Rohe (1886 – 1969) là một trong những nhà thiết kế hàng đầu của phong trào Bauhaus. Ông để lại dấu ấn vĩ đại với những tác phẩm kiến trúc nổi tiếng và ảnh hưởng lớn đến nghệ thuật kiến trúc hiện đại.
Bên cạnh các nhà thiết kế nổi tiếng này, Bauhaus còn có ảnh hưởng sâu rộng đến lĩnh vực đồ họa. Với những đóng góp đáng kể từ những danh họa như Jan Tschichold (1902 – 1914) và Joost Schmidt. Phong trào này đã mở ra một con đường mới cho nghệ thuật chữ (typography). Và để lại những dấu ấn sáng giá trong lịch sử nghệ thuật đồ họa.
Các tác phẩm nghệ thuật trong phong cách Bauhaus
Đèn bàn Wagenfeld
Đèn bàn Wagenfeld, sáng tạo bởi William Wagenfeld và nhà thiết kế người Thụy Sĩ. Là một ví dụ tiêu biểu cho triết lý thiết kế Bauhaus. Sản phẩm này tuân theo tuyên ngôn của phong trào, tạo ra một thiết kế đầy chức năng. Điều đặc biệt ở đèn này chính là sự tối giản, kết hợp các hình học cơ bản như hình tròn cho chân đèn, hình trụ cho trục đèn, và một nắp đèn dạng cầu sang trọng. Giúp tiết kiệm công sức trong quá trình thiết kế, dễ dàng tìm kiếm nguyên liệu sản xuất. Chất liệu chính thường là kính và kim loại. Bên cạnh đó, đèn bàn Wagenfeld nổi bật với bóng đèn mờ đục, sử dụng chiếu sáng công nghiệp nổi tiếng, làm nổi bật sự tiện ích của sản phẩm.
Ghế Wassily
Ghế Wassily là một tác phẩm sáng tạo của nhà thiết kế Marcel Breuer. Lấy ý tưởng từ khung của một chiếc xe đạp. Mẫu ghế này ra đời vào giai đoạn từ năm 1925 đến 1926. Những đường nét của Bauhaus được tái hiện ở mức tối giản, chỉ để tạo nên sự biểu tượng. Các bộ phận như chỗ ngồi, tựa lưng và tay ghế đều được làm từ vải bố. Thiết kế ghế Wassily thể hiện sự tinh túy của phong trào, cân bằng giữa thẩm mỹ và hiệu suất. Ghế được đặt tên theo họa sĩ người Nga. Là người bạn và nguồn cảm hứng của Marcel Breuer. Và người đã ca ngợi sản phẩm này khi nó xuất hiện lần đầu trên thị trường.
Trường Đại học Bauhaus
Trường Đại học Bauhaus, một tuyệt tác kiến trúc của phong cách Bauhaus. Đánh dấu sự tiên phong trong phong cách hình học sắc nét và là nguồn cảm hứng cho thiết kế hiện đại ngày nay. Được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới. Công trình đã trải qua quá trình tái phục hồi sau những thời kỳ khó khăn trong cuộc chiến tranh. Ngày nay, trường Đại học Bauhaus trở nên sáng hơn. Đây cũng là điểm đến của đông đảo du khách bởi nhờ việc sở hữu riêng một bảo tàng.
>>>>Xem thêm: Phong cách Luxury là gì?
Bộ sưu tập MR theo phiên bản Bauhaus
Bộ sưu tập này bao gồm ghế salon và ghế đẩu, được sản xuất bởi Knoll với chất liệu vải và da mang đậm tinh thần thiết kế Bauhaus. Thương hiệu này tôn vinh phong cách Bauhaus bằng một phiên bản hiện đại. Giúp tôn thêm giá trị và thể hiện triệt hạnh của bộ sưu tập MR.
Tay nắm door knob
Một biểu tượng thành công của phong trào Bauhaus vào năm 1923 là sản phẩm tay nắm cửa. Thiết kế tay nắm của Kiến trúc sư Walter Gropius cho nhà máy Fagus đã trở thành biểu tượng tôn vinh tính công năng. Tay nắm được làm bằng đồng thau mạ niken. Có hình dáng đơn giản với thân hình vuông kết hợp với tay nắm hình trụ.
Phong cách Bauhaus ảnh hướng như thế nào đến thiết kế hiện đại?
Phong cách thiết kế Bauhaus, mặc dù tồn tại trong thời gian ngắn, đã để lại dấu ấn vĩ đại trong lịch sử nghệ thuật và thiết kế. Phong trào này đã mở ra cánh cửa cho sự đa dạng và phát triển của nghệ thuật. Vượt qua giới hạn quốc gia và giai cấp. Ảnh hưởng của Bauhaus không chỉ giới hạn trong lĩnh vực kiến trúc và nội thất mà còn lan rộng đến nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc sống. Bao gồm sách báo, phim ảnh, thời trang và đồ gia dụng.
Đến ngày nay, giá trị thẩm mỹ của Bauhaus vẫn tồn tại và được trân trọng. Nó thể hiện trong nhiều phong cách thiết kế nội thất phổ biến hiện nay.Như phong cách công nghiệp và tối giản, được ưa chuộng bởi nhiều gia đình.
Về hình học, sử dụng các hình dạng đơn giản như hình nón, hình vuông và hình tròn. Một điểm nổi bật của Bauhaus.
Về chất liệu, phong cách này chú trọng vào việc sử dụng các vật liệu sản xuất công nghiệp. Như kính, da, thép, và bê tông. Những chất liệu này vẫn là lựa chọn ưa thích trong thiết kế hiện đại. Thể hiện tinh thần và triết lý của Bauhaus.
Tổng kết
Với sự tập trung vào chất lượng và tính thực dụng, phong cách Bauhaus chắc chắn đã chứng minh rằng thẩm mỹ và công năng có thể hoà quyện với nhau một cách hoàn hảo. Nó không chỉ là một trường phái nghệ thuật. Mà còn là một triết lý sống về cách thiết kế cuộc sống hiện đại. Bauhaus là một bài học quý giá về cách tạo ra sự đẹp trong sự đơn giản và sự tiện dụng.